PSİKOSEKSÜEL GELİŞİM KURAMI

Psikoseksüel Gelişim Kuramı
Oral Aşama (0-1 Yaş)
Freud'un teorisinde, oral aşama doğumla başlar ve çocuklar 1 yaşına gelene kadar sürer. Haz
ilkesine göre, id bu aşamaya hakimdir. Libidinal hazzın erojen bölgesi veya odağı ağızdır.
Bebekler anne memesinden beslenmekten ve ağızlarına nesneler koyarak çevrelerini
keşfetmekten zevk alırlar.
Bebek tamamen yetişkinlere bağımlı olduğu için aynı zamanda bu oral zevk yoluyla bir güven
ve rahatlık duygusu geliştirir. Bu aşamayı çözmek için çocuk, bakıcılara daha az bağımlı hale
gelmelidir. Bir bebeğin büyük ölçüde beslenme yoluyla giderilen güvenlik gereksinimleri
karşılanmazsa, bu aşamada fiksasyon meydana gelebilir. Freud, oral psikoseksüel aşamada
sabitlenmiş bir yetişkinin, kronik bir doyumsuzluk ve sigara tüketimi, aşırı yeme ve aşırı içme
gibi zorlayıcı alışkanlıklar yoluyla ifade edilen saldırganlık veya bağımlılık yaşayabileceğini
düşünmektedir.
Anal Aşama (1-3 Yaş)
Psikoseksüel gelişimin anal aşamasında, libido anüs üzerinde odaklanır ve çocuk
dışkılamaktan büyük zevk alır. Çocuk artık başlı başına bir birey olduğunun ve isteklerinin dış
dünyanın talepleriyle çelişebileceğinin farkındadır.
Freud, bu tür bir çatışmanın, yetişkinlerin çocuğun ne zaman ve nerede dışkılayabileceği
konusunda kısıtlamalar getirdiği lazımlık eğitiminde zirveye ulaşma eğiliminde olduğuna
inanıyordu. Otoriteyle bu ilk çatışmanın doğası, çocuğun gelecekteki tüm otorite biçimleriyle
ilişkisini belirleyebilir. Erken veya sert tutum gösterilen tuvalet eğitimi, çocuğun dağınıklıktan
nefret eden, saplantılı bir şekilde düzenli, dakik ve otoriteye saygılı bir kişiliğe dönüşmesine
neden olabilir. Nakit ve mal varlığı konusunda inatçı ve eli sıkı olabilirler.
Bazı ebeveynler, tuvaletini kaçıran çocuklarını cezalandırırlar, onlarla alay ederler veya onları
utandırırlar. Freud'a göre, uygunsuz ebeveyn tepkileri olumsuz sonuçlara yol açabilir.
Ebeveynler çok hoşgörülü bir yaklaşım benimserse, Freud, bireyin dağınık, müsrif veya yıkıcı
bir kişiliğe sahip olduğu anal-kovucu bir kişiliğin gelişebileceğini öne sürmüştür.
Fallik Evre (3-6 Yaş)
Fallik evrede bebeğin libidosu erojen bölge olarak cinsel organları üzerinde odaklanır. Çocuk,
Freud'un Oidipus kompleksi ve Elektra kompleksi olarak adlandırdığı erotik çekim,
küskünlük, rekabet, kıskançlık ve korku arasındaki çatışmayı harekete geçiren anatomik
cinsiyet farklılıklarının farkına varır. Bu, çocuğun aynı cinsiyetten ebeveynin özelliklerini
benimsemesini içeren özdeşleşme süreciyle çözülür.
Gizlilik Evresi (6 Yaş- Ergenlik)
Bu aşamada süperego gelişmeye devam eder. Çocuklar, aile dışındaki akranları ve
yetişkinlerle sosyal beceriler, değerler ve ilişkiler geliştirir.
Ego ve süper egonun gelişimi, bu sakin döneme katkıda bulunur. Bu aşama, çocukların okula
başladığı ve akran ilişkileri, hobiler ve diğer ilgi alanları ile daha fazla ilgilenmeye başladığı
zamana denk gelir.
Gizli dönem, cinsel enerjinin bastırıldığı veya uykuda olduğu bir keşif zamanıdır. Bu enerji
hala vardır, ancak entelektüel arayışlar ve sosyal etkileşimler gibi diğer alanlara yöneltilir. Bu
aşama, sosyal ve iletişim becerilerinin ve özgüvenin gelişmesinde önemlidir.
Freud'a göre bu aşamadaki fiksasyon, olgunlaşmamışlık ve bir yetişkin olarak tatmin edici
ilişkiler kuramama ile sonuçlanabilmektedir.
Genital Evre (Ergenlik-Ölüm)
Teorisinin son aşamasında Freud, genital evrenin ergenliğin başlangıcında başladığına ve
yetişkinliğe (ve dolayısıyla ölüme) kadar devam ettiğine inanıyordu. Freud'a göre, ergenliğin
başlamasıyla birlikte yeniden uyanmış, aktif bir libido ve cinsel çekim kendini göstermeye
başlar.
Freud, kendi zevkine odaklanan fallik aşamanın aksine, genital aşamadaki zevkin
heteroseksüel zevke odaklandığını teorileştirmiştir. Cinsel içgüdünün doğru ifadesinin
heteroseksüel ilişkiler ve cinsel ilişki yoluyla olduğuna inanıyordu. Buna ek olarak eğer bu ya
da daha erken bir aşamada saplantı ya da çatışma gelişirse, sapkınlıkların gelişebileceğini ve
bunların cinsel ilişkileri önleyebileceğini düşündü.
Bu aşama, Freud'un ego ve süperegonun bu noktada tamamen geliştiğini hissetmesi
bakımından diğerlerinden farklıdır. Daha erken yaşlarda oldukları ve esas olarak id tarafından
kontrol edildiği zamanların aksine, gençler arzularını kontrol edebilir ve onları toplumun
standartları ve beklentileri içinde tutabilirler.